odpowiada dr n. med. Magdalena Zagrodzka

Co to jest tomografia komputerowa serca?

Tomografia komputerowa serca to badanie obrazowe, które wykorzystuje promienie rentgenowskie (podobne jak te stosowane w prześwietleniu klatki piersiowej) do uwidocznienia serca i przylegających do niego struktur. Tomografia komputerowa serca jest jednak znacznie bardziej szczegółowa niż rentgen klatki piersiowej i daje wiele obrazów będących przekrojami przez klatkę piersiową, dlatego urządzenie jest znacznie bardziej skomplikowane, większe i przypomina wielki pierścień, do którego wsuwany jest badany pacjent. Samo badanie jest bezbolesne i trwa do 7 sekund.

Co pokazuje tomografia komputerowa serca?

Głównym celem badania serca w tomografii komputerowej jest uwidocznienie tętnic wieńcowych. Tomografia komputerowa serca pokazuje zarówno światło tętnic wieńcowych, jak i ich ścianę (w której znajdują się blaszki miażdżycowe). Dodatkowo tomografia komputerowa serca pozwala obliczyć podstawowe parametry funkcji serca – podobnie jak w badaniu echokardiograficznym. Jeśli najważniejszym celem badania jest ocena samego mięśnia sercowego, a nie naczyń, lepszy jest rezonans magnetyczny serca.

Co jest lepsze: tomografia komputerowa serca i naczyń wieńcowych czy koronarografia?

Tomografia komputerowa serca i naczyń wieńcowych ma zdecydowane zalety w stosunku do koronarografii:

1. Tomografia komputerowa trwa krótko (około 5 s). Koronarografia – kilkadziesiąt minut.
2. Tomografia komputerowa serca nie wymaga pobytu w szpitalu. Na badanie można przyjść prosto z domu, trzeba tylko być odpowiednio przygotowanym.
3. Tomografia komputerowa serca nie wymaga wprowadzania cewnika do serca i tętnic wieńcowych. Koronarografia polega na przekłuciu tętnicy i wprowadzeniu tą drogą do serca cewnika, bez tego badanie się nie odbędzie.
4. Jedyne wkłucie, jakie jest potrzebne do badania tomografii komputerowej serca i naczyń wieńcowych, to zwykły wenflon w zgięciu łokciowym (taki, jaki typowo zakłada się w szpitalu).
5. Tomografia komputerowa nie grozi powikłaniami, które są typowe dla koronarografii (udar mózgu lub krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika do tętnicy).
6. Wynik najczęściej otrzymuje się od razu po badaniu.
7. W tomografii komputerowej widać znacznie więcej niż w koronarografii – oprócz tętnic wieńcowych lekarz może obejrzeć wszystkie struktury sąsiadujące z sercem, które mogą być przyczyną dolegliwości (np. zmiany w płucach, w przełyku).
8. W koronarografii widać zaledwie „odlew” światła tętnic wieńcowych, natomiast w tomografii komputerowej – także strukturę ściany (badanie uwidacznia blaszki miażdżycowe i ich budowę).
9. Tomografia komputerowa serca pozwala dodatkowo ocenić czynność serca, nieco podobnie jak to się robi w badaniu echokardiograficznym.

Jak wygląda tomografia komputerowa serca?

Badanie serca w tomografii komputerowej (TK) nie rożni się zasadniczo od innych badań wykonywanych w TK. Pacjent z założonym wenflonem w zgięcie łokciowe leży na stole na plecach. W chwili badania wsuwany jest do aparatu w chwili badania. Kilkukrotnie słyszy polecenie aby nabrać powietrza do płuc i wstrzymać oddech na 5 do 10 sekund. Po badaniu przez ok. 30 minut pacjent przebywa w pracowni i pozostaje pod nadzorem personelu medycznego.

Tomografia komputerowa serca i naczyń wieńcowych – jak się przygotować?

1. Należy zmierzyć poziom kreatyniny we krwi. W pracowni tomografii komputerowej miej przy sobie wynik – powinien być świeży (tj. wykonany nie więcej niż 7 dni przed badaniem).
2. Należy przyjąć wszystkie zwyczajowo stosowane leki.
3. Należy sprawdzić rytm serca w spoczynku. Jeśli jest >70/min, warto się skonsultować z lekarzem zlecającym badanie tomografii komputerowej, aby rozważyć podanie leków, które zwolnią rytm serca.
4. Jeśli kiedykolwiek rozpoznano u Ciebie nadczynność tarczycy, w pracowni tomografii komputerowej miej ze sobą wynik oznaczenia hormonów tarczycowych (fT4, TSH) – nie starszy niż miesiąc.

Ile trwa tomografia komputerowa serca?

Pełne badanie serca można podzielić na trzy części: planowanie przebiegu badania, przygotowywanie pacjenta i samo badanie docelowe (czyli naświetlanie promieniami Rentgena). O ile samo planowanie wraz z położeniem badanego w aparacie nie przekracza 10 minut, to przygotowanie pacjenta w ośrodkach oferujących wysoką jakość badań może trwać nawet 30 minut (personel zapewnia prawidłowe nawodnienie, obserwację tętna, czasami pomiar pulsoksymetrii – celem jest niezbędna dla optymalnej jakości wyniku tomografii komputerowej próba naturalnego zwolnienia rytmu serca, zamiast stosowania w tym celu leków).

Tomografia komputerowa serca z kontrastem czy bez kontrastu?

Jeśli podczas tomografii komputerowej serca trzeba będzie ocenić stan tętnic wieńcowych, niezbędne będzie podanie kontrastu (najczęściej do żyły w zgięciu łokciowym).

Tomografię komputerową serca można wykonać bez kontrastu, ale:

• nie ma wtedy możliwości oceny światła tętnic wieńcowych;
• nie ma wtedy możliwości oceny parametrów czynnościowych;
• będzie natomiast można obliczyć wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych (calcium score), który służy do oceny ryzyka wystąpienia zawału;
• będzie można dokonać oceny narządów otaczających serce (np. płuc).

Tomografię komputerową serca bez kontrastu z zasady wykonuje się:

• u osób z poważnym uszkodzeniem nerek;
• u chorych z udokumentowaną silną alergią na jod;
• jeśli badany nie zgadza się na przeprowadzenie tomografii komputerowej serca z kontrastem.

Tomografia komputerowa serca z kontrastem pozwala:

• uwidocznić tętnice wieńcowe;
• obliczyć parametry czynności serca (jak w echokardiografii);
• ocenić otaczające serce narządy (węzły chłonne, tchawicę, oskrzela, przełyk).

Najlepszym rozwiązaniem jest badania dwufazowe: najpierw wykonuje się tomografię komputerową serca bez kontrastu, aby obliczyć wskaźnik uwapnienia (calcium score), a  następnie podaje się kontrast i ocenia światło tętnic wieńcowych.

Tomografia komputerowa serca – o czym mówi calcium score?

Wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych (calcium score) mówi o ryzyku wystąpienia zawału serca (a bardziej szczegółowo: nagłego incydentu wieńcowego, ostrego zespołu wieńcowego). Calcium score sprawdza się tylko u niektórych osób – tylko u tych, którzy mają w ocenie kardiologa średnie ryzyko choroby wieńcowej (u osób z małym ryzykiem choroby wieńcowej badanie calcium score jest mało wiarygodne, a u osób z dużym ryzykiem już wiemy, że ryzyko jest duże, a leczenie musi być intensywne, więc calcium score nie dostarczy nam dodatkowych informacji).

Badanie calcium score nie wymaga podania kontrastu i w jego trakcie pacjent otrzymuje małą dawkę promieniowania, dlatego w wielu krajach ocena calcium score zaliczana jest do badań przesiewowych. Dzięki tomografii komputerowej serca z oceną calcium score można wskazać, kto powinien mieć intensywniejsze leczenie kardiologiczne, niż się wydaje na podstawie innych badań.

Jakie są skutki uboczne tomografii komputerowej serca?

Skutki uboczne tomografii komputerowej serca wynikają głównie z podania kontrastu i jego działania na nerki. Dlatego trzeba zadbać o prawidłowe nawodnienie, aby zwiększyć filtrację krwi w nerkach i ułatwić wydalenie kontrastu, który zostanie podany w czasie badania. Najlepiej już od rana w dniu badania regularnie popijać niegazowaną wodę – w takim tempie, jakby w ciągu całego dnia chcieć wypić ok. 2 litrów.

Drugim aspektem skutków ubocznych tomografii komputerowej jest dawka promieniowania, która waha się znacznie od rodzaju badania i rodzaju aparatu. Z tego powodu nie możemy zbyt często wykonywać tomografii komputerowej serca i naczyń wieńcowych.

Czy stymulator serca (lub rozrusznik serca) jest przeciwwskazaniem do tomografii komputerowej serca i naczyń wieńcowych?

Stymulatory serca ani implantowane kardiowertery-defibrylatory (ICD) nie są przeciwwskazaniem do tomografii komputerowej serca i naczyń wieńcowych. Jeśli elektrody przebiegają w sercu blisko tętnic wieńcowych, mogą jedynie utrudniać ich ocenę z powodu artefaktów (zaburzeń obrazu) wywołanych przez metal.

Gdzie zrobić tomografię komputerową serca i tętnic wieńcowych?

Zapraszam do mojej pracowni. Zajmuję się tomografią komputerową serca i tętnic wieńcowych od wielu lat, jako jeden z pierwszych w Polsce radiologów. Wraz z doświadczonym zespołem służymy pomocą nie tylko pacjentom, ale i lekarzom (w konsultacjach i szkoleniach). W celu umówienia się na badanie skontaktuj się z nami pod nr. tel. kom. +48 510 095 889 lub za pośrednictwem formularza.