Dlaczego wszczepione elementy metalowe są problemem w pracowniach rezonansu magnetycznego.

Jak napisała Czytelniczka:

„Przez ponad miesiąc usiłowałam dowiedzieć się, czy moja mama może zostać poddana badaniu rezonansem, jeśli ma endoprotezę stawu kolanowego. Z 10 pracowni, do których pojechałam, dzwoniłam, pisałam e-maile wiedział tylko technik w szpitalu akademickim. Myślę, że należałoby w pewnych kwestiach również doszkolić personel samych pracowni. Żaden pacjent przed wszczepieniem protezy nie jest przecież szkolony z jej obsługi, nie zna składu chemicznego i nie ma zielonego pojęcia, jakim badaniom może się poddać.”

Ten artykuł ma wyjaśnić, dlaczego nie u każdego można wykonać badanie metodą rezonansu magnetycznego, a także jak zadbać o to, by nie pojawiały się wątpliwości co do możliwości jego wykonania. Niestety wiele leży w rękach lekarzy, ale najczęściej to pacjent musi się domagać, by zadbali o dokumentację w sposób, który tych wątpliwości nie pozostawi. 

Ważną gałęzią medycyny jest dziś ratowanie zdrowia lub życia za pomocą wszczepianych elementów metalowych, najczęściej są to stenty w tętnicach wieńcowych, protezy stawów albo elementy łączące stosowane w ortopedii. Jeśli jesteś taką osobą, uświadom sobie, że w przyszłości masz sporą szansę otrzymać – z powodu tej czy innej choroby – skierowanie na badanie metodą rezonansu magnetycznego. Być może nie wiesz, że jeśli nie zadbasz o swoją dokumentację, z pracowni możesz odejść z kwitkiem – nierzadko po długim, np. kilkumiesięcznym oczekiwaniu na termin.

Personel pracowni rezonansu magnetycznego musi Cię chronić przed skutkami umieszczenia w silnym polu magnetycznym – jeśli nie będzie miał wystarczających danych o wszczepionym Ci metalowym elemencie, musi przyjąć, że może to być ferromagnetyk, który w czasie badania może ulec przemieszczeniu lub rozgrzaniu. Nie wolno wtedy wykonać badania metodą rezonansu magnetycznego, dla Twojego własnego bezpieczeństwa!

Podstawowe instrukcje dla każdego pacjenta ze wszczepionym metalowym elementem w ciele – też możesz kiedyś stać się kandydatem do rezonansu magnetycznego!

1. Po pierwsze i najważniejsze (!) egzekwuj od lekarza po KAŻDYM wykonanym zabiegu wpisania dokładnych informacji, co Ci zostało wszczepione.
2. Sprawdź w dokumentacji, czy jest w niej informacja, co KONKRETNIE zostało wszczepione. Nie może to być zdawkowe „implantowano protezę” czy „umieszczono stent”. Każdy implant, stent naczyniowy, drut został wykonany przez konkretnego producenta, ma swoją nazwę lub symbol, i te informacje powinny być zawarte w wypisie po zabiegu. Wyjątek stanowią druty na mostku po zabiegu pomostowania wieńcowego (bajpasach).
3. Jeśli w dokumentacji są podane dokładne dane o wszczepionym elemencie, przekaż je już w momencie zapisywania się na badanie. Dzięki temu personel placówki będzie mógł sprawdzić, czy ów metalowy element stanowi zagrożenia w czasie rezonansu magnetycznego, czy też jest bezpieczny.
4. Zawsze należy zabrać do pracowni rezonansu magnetycznego pełną dokumentację dotyczącą tego, co zostało wszczepione. Nie wystarczy informacja telefoniczna ani ustna!
5. Jeśli umiesz posługiwać się Internetem i znasz język angielski, możesz samodzielnie sprawdzić na stronie mrisafety.com, czy implantowany przedmiot nadaje się do wprowadzenia w pole o natężeniu 1,5 lub 3 tesli.
6. Na stronie mrisafety.com wymienione są grupy, które oznaczają możliwości warunkowego wprowadzenia w pole magnetyczne, ponumerowane od 1 do 8 (conditional 1-8), gdzie:
   • 1 oznacza – bezpieczny
   • 2 oznacza – bezpieczny
   • 3 oznacza – bezpieczny
   • 4 oznacza – bezpieczny
   • 5 oznacza – bezpieczny
   • 6 oznacza – może ulec rozgrzaniu
   • 7 oznacza – nieprzeznaczony do wprowadzania w pole aparatu do rezonansu magnetycznego
   • 8 oznacza – może ulec rozgrzaniu
7. UWAGA! przypadku stentów wieńcowych o możliwości ich wprowadzenia w pole magnetyczne nie decyduje wyłącznie czas, kiedy były one implantowane, ale również skład materiału, z którego zostały wykonane. W związku z tym każdy stent wieńcowy należy również sprawdzić na stronie mrisafety.com
8. Jeśli nie masz informacji, co dokładnie zostało implantowane, musisz się liczyć z tym, że pracownie dysponujące rezonansem o natężeniu pola magnetycznego 1,5-3 T odmówią wykonania badania. Wówczas alternatywą jest badanie metodą tomografii komputerowej lub w niskopolowym aparacie do rezonansu magnetycznego.

dr n. med. Magdalena Zagrodzka, dr n. med. Jacek Brzeziński