Czasami typowa, prosta procedura, jak dobranie okularów, nie wystarczy, by poprawić wzrok – bo problem nie jest, jak zwykle, w oczach, nawet u starszej osoby – tylko zupełnie gdzieś indziej. 

80-letnia mieszkanka małej miejscowości w Puszczy Piskiej zgłosiła się do lekarza POZ z powodu trudności w czytaniu. Była to pierwsza wizyta u lekarza od czasu, gdy w czasie wojny jako dziecko złamała nogę! Lekarz skierował pacjentkę na konsultację okulistyczną, dobrano okulary, ale po kilku miesiącach nasza bohaterka powróciła –  okulary wbrew zapowiedziom nie zlikwidowały trudności w czytaniu. Tym razem jednak dobór szkieł korekcyjnych był znacznie trudniejszy, ponieważ okulista stwierdził ograniczenie pola widzenia, w postaci niedowidzenia dwuskroniowego w zakresie kwadrantów górnych. To nasunęło podejrzenie ucisku skrzyżowania nerwów wzrokowych. Taki ucisk może dawać powiększona przez gruczolaka przysadka mózgowa, dlatego pacjentkę skierowano na celowane badanie rezonansu magnetycznego przysadki.

W badaniu uwidoczniono powiększoną przysadkę mózgową (niebieskie strzałki) o wypukłym zarysie górnej powierzchni, sięgającą do przestrzeni nadsiodłowej i modelującą skrzyżowanie wzrokowe (żółte strzałki).

Komentarz

Gruczolaki przysadki wymagają interwencji, gdy albo uciskają okoliczne ważne części mózgu (takie jak skrzyżowanie wzrokowe), albo wydzielają hormony powodujące zaburzenia pracy organizmu. Niektóre gruczolaki, np. wydzielające prolaktynę, zwykle udaje się wyleczyć środkami farmakologicznymi (najczęściej doustnymi). Inne (np.  wydzielające hormon wzrostu czy ACTH) stanowią poważniejsze zagrożenie i konieczna może być operacja neurochirurgiczna. Jeśli jednak gruczolak jest nieczynny hormonalnie, dopóki nie uciska okolicznych nerwów, wystarczy coroczna kontrola jego rozmiarów. U naszej pacjentki gruczolak uciskał skrzyżowanie nerwów wzrokowych, co powodowało ograniczenie pola widzenia i z dużym prawdopodobieństwem odpowiadało za trudności w czytaniu niemożliwe do skorygowania za pomocą okularów.

dr n. med. Jacek Brzeziński